නිර්වචනයේ හා හදුනාගැනීමේ ගැටලු
5000 කට අධික වෙනස් ජනවාර්ගික අනන්‍යතා සහිත, රටවල් හැත්තෑවකට වැඩි ප්‍රමාණයක දිවි ගෙවන මිලියන 350 කට අධික මානව ජීවීන් ප්‍රමාණයක් ආදිවාසීන්ට අයත් වෙයි. එසේ නමුත් විශ්වීය එකගතාවයක් සහිත නිර්වචනයක් ආදිවාසී ජනයා සම්බන්ධයෙන් දැකගත නොහැක. එසේ නමුත් ලෝක කම්කරු සංවිධානය සඳහන් කරන්නේ විශ්වීය මට්ටමේ නිර්වචනයක් අත්‍යාවශ්‍ය නොවන්නාසේම එවැන්නක් එතරම් ප්‍රිය උපදවන සුඵ නොවනු ඇති බවයි. මෙයට හේතුව කලාපීය හා ස්ථානීය මට්ටමේ වෙනස්කම් මෙම මානව ජීවීන් දරන බැවිණි. එහෙත් මෙම ආයතන තම නිර්වචන ගොඩ නගන්නේ ස්වකීය විෂයය ක්ෂේත්‍රයද සැලකිල්ලට ගෙන වන අතර, ඒ තුල සමාජ විද්‍යාත්මක හා මානව විද්‍යාත්මක දිශානතිය අඩු තක්සේරු වේ. එසේම මෙම නිර්වචන ඉදිරිපත් කරන ආයතන ලෝක තලයේදී විවිධ දෘඩතර විවේචනයන්ට බදුන්වන ඒවා බවද යන්න නොතකා හල නොහැක.
ආදිවාසී ජනයා පිළිබඳ නිර්වචනයන්ගේ අවශ්‍යතාවය ආවේ මෙම ජනයා දෙසට ලෝක අවධානය වැඩි වශයෙන් යොමු වීමත්, පසුගිය තිස් වසර තුල රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සහ රාජ්‍ය දේහයන් මෙම කණ්ඩායම පිළිබඳ අවධානය යොමු කිරීමත් තුලය. මෙම අවධානය අමරිකාව කේන්ද්‍රිතව ඇරඹිණි. මේ මත වත්මනේ බොහෝ කණ්ඩායම් “ආදිවාසී මිනිසුන්ගේ සංවිධාන” තුලට ගොණු වෙමින් පවතී. චීනය හා ඉංදියාව වැනි කලාපයන් ආදිවාසී යන්න වෙනුවට ගෝත්‍රය හෝ සුලුජාතීන් ( "tribals" or "minority nationalities) යන්න යෙදීමට උත්සුක වෙයි. නවසීලන්තය, අමරිකාව, ඕස්ට්‍රේලියාව ආදී කැටගරිය ගතහොත් එහි ආදිවාසී සුලුතරයක් සිටින බව දැකිය හැක. නමුත් නෝර්වේ, පින්ලන්ත හා ස්වීඩන කලාපය එහි වෙසෙන “සාමි' වරුන්ද ආදිවාසීන් ලෙස සලකති. එහෙත් ඔවුන් අමරිකානු කලාපයේ ආදිවාසීන්ට අදාල තත්වයන්ට මුහුණ දුන් කණ්ඩායමක් නොවේ. සෝවියට් සංගමය “උතුරේ කුඩා ජාතීන් - small nations of the north”ආදිවාසීන් බවය (Sanders,1999). ආසියාවේ මලයාසියාව, පිළිපීනය, සිංගප්පූරුව, තායිවානය සහ ලංකාව ද ආදිවාසීන් ලෙස කොටසක් හැදින ගනිති.
ආදිවාසීන් සමඟම “ගෝත්‍රික”, “සුලුතර ජනයා”, “සංස්කෘතික සුලුතරය”, “පළමු මිනිසුන්”, “ඇබොරිජිනල්ස්”, “ආදිවාසී” “ජනජාති ආදී යෙදුම්ද යෙදෙන නමුත් මේවා අතර සහ සම්බන්ධය හෝ වෙනස්කම් පැහැදිලි නැත. එපමණක් නොව සිදුකරණ කාර්යයන් අනුව දඩයම හා ඵලවැල රැස්කරන්නන්, කදුකර මිනිසුන්, ජනවාර්ගික කණ්ඩායම්, ගැමියන් ආදී ලෙසද හැදින්වීම් කරයි. එසේම බොහෝ ආයතනික නිර්වචන වලදී අදාල පැහැදිලි කිරීම් සඳහා උත්සාහ ගෙනද නැත.
නිර්වචන
බ්‍රිටිෂ් කොලොම්බියා විශ්ව විද්‍යාලයේ නීති පීඨයේ මහාචාර්ය Douglas Sanders (1999) ආදිවාසීන් නිර්වචනය කරන්නේ පහත අයුරිනි.
An indigenous people is a collectivity which has descent from the earliest surviving population in the part of the State where the people traditionally lived (whether still living in that area or, as a result of involuntary relocation, in another part of the State) and which has a distinct identity associated with its history.
මහාචාර්ය Benedict Kingsbury 1988 දී ප්‍රකාශයට පත් කෙරූ "Indigenous Peoples" in International Law: A Constructivist Approach to the Asian Controversy යන ලිපිය ඔස්සේ ආදිවාසීන් හදුනා ගැනීමට අත්‍යවශ්‍ය කලමනා කිහිපයක් පෙන්වා දුන්නේය.
- වෙනස් ජනවාර්ගික කණ්ඩායමක් ලෙස ස්වයං-හැදිනගැනීම
- වෙන්වීමේ, අවතැන්වීමේ හෝ සූරාකෑමට බදුන් වීමේ ඓතිහාසික අත්දැකීම් පැවතීම
- භූගෝලීය කලාපය සමඟ දීර්ග කාලීන සබඳතා පැවතීම
- අනන්‍යතාව ඉදිරියටත් පවත්වාගැනීමේ අභිලාෂය
ආයතනික නිර්වචන / හදුනාගැනීම්
ආදිවාසීන් පිළිබඳව වඩා ප්‍රකට නිර්වචන ලෙස පවතින්නේ ආයතනික නිර්වචනයි. එහිදී ප්‍රධාන වශයෙන් දක්නට හැක්කේ එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය, ලෝක කම්කරු සංවිධානය හා ලෝක බැංකුව, ආසියානු සංවර්ධන බැංකුව ආදී ආයතන විසින් සිදුකරන ලද නිර්වචනයි.
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ නිර්වචනය
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ - ආදිවාසී ජනගහනය පිළිබඳ ක්‍රියාකාරී සමූහය (Working Group on Indigenous Populations - WGIP) ආදිවාසීත්වය පිළිබඳ මූලික නිර්වචනයක් 1972 දී ඉදිරිපත් කලේය.
Indigenous populations are composed of the existing descendants of the peoples who inhabited the present territory of a country wholly or partially at the time when persons of a different culture or ethnic origin arrived there from other parts of the world, overcame them, by conquest, settlement or other means, reduced them to a non-dominant or colonial condition; who today live more in conformity with their particular social, economic and cultural customs and traditions than with the institutions of the country of which they now form part, under a state structure which incorporates mainly national, social and cultural characteristics of other segments of the population which are predominant.
මෙම නිර්වචනය තුල සීමාසහිතකම් පවතින බව හැගීගිය පසු ( විශේෂයෙන් පැවති නිර්වචනය මූලිකව යොදාගත හැකි වූයේ පූර්ව යටත් විජිත සමාජ අරබයා වන අතර, හුදකලා හා කුඩා කණ්ඩායම් බැහැරව පැවතිණි) සංවිධානය විසින් 1983 දී උක්ත නිර්වචනය පහත නිර්නායකද අන්තර්ගත කොට විශාලනය කරන ලදී;
- ඔවූහු වනස් සංස්කෘතික කණ්ඩායම් හෝ ජනවාර්ගික සම්භවයන් පැමිණීමට පෙර ජීවත්වූ, පොදු මුතුන් මිත්තෙකුගෙන් පැවතෙන කණුඩායම් වේ;
- ඔවුන් ආදිවාසීන්ට අදාල බොහෝ සමීප සිය මුතුන්මිත්තන්ගේ සිරිත් හා සම්ප්‍රදායන් නොඉදුල්ව රැකගනිමින් රටේ වෙනත් ජන කොටස් වලින් වෙනස්කම් පෙන්නුම් කරයි;
- ඔවුන්ගේ ඒවාට බාහිරව ඔවුන් රූපාත්මකව පමණක් ජාතික, සමාජ හා සංස්කෘතික ගතිලක්ෂණයන්ට අනුගතවූවන්;
1986 දී (E/CN.4/Sub.2/1986/7/Add.4. Para.381 ) තවත් නිර්නායකයක් ලෙස “ ඕනෑම පුද්ගලයෙකු තමා සමූහයක් හෝ ප්‍රජාවක සාමාජිකයෙකු ලෙස පිලිගන්නේ නම් ඔහු ආදිවාසීයෙකු ලෙස සැලකේ” යන්නද එක් විය..
යුනෙස්කෝ සංවිධානය
යුනෙස්කෝව විසින් 2002 වසරේදී ප්‍රකාශිත පාරිභාෂික පද මාලාවක් තුල පහත නිර්වචන ලබා දී ඇත.
ආදිවාසී
A group, community or custom that is generally considered to belong to a certain region or country and which cannot be shown to have originated elsewhere.
ආදිවාසී ප්‍රජාව
A tightly knit social unit, whose members experience feelings of unity and solidarity and have traditionally lived in a specific region.
දේශීය ප්‍රජාව
A tightly knit social unit, whose members experience feelings of unity and solidarity and live in a specific region.
ආදිවාසී ජනයා
A group of people belonging to a certain country or region which is distinguished from other groups by language, customs and attitudes.
[Indigenous peoples / communities]
Indigenous communities, peoples and nations are those which, having a historical continuity with pre-invasion and pre-colonial societies that developed on their territories, consider themselves distinct from other sectors of the societies now prevailing in those territories, or parts of them. They form at present non-dominant sectors of society and are determined to preserve, develop, and transmit to future generations their ancestral territories, and their ethnic identity, as the basis of their continued existence as peoples, in accordance with their own cultural patterns, social institutions and legal systems.
ලෝක බැංකුවේ නිර්වචනය
ලෝක බැංකුව ආදිවාසීන් හදුනා ගන්නේ තම ක්‍රියාකාරීත්වය තුලය. ඔවුන් නිර්වචන තනනුයේ භාවිතාත්මක ක්‍රියාකාරිත්වයක් දෙසට යොමුවීම සඳහාය. මේ අනුව ලෝක බැංකුව ආදිවාසීන් දක්වන්නේ පහත අයුරිනි.
ප්‍රධාන සමාජ ධාරාවෙන් දුරස්තර වූ සමාජ හා සංස්කෘතික අනන්‍යතාවක් සහිත, සංවර්ධන ක්‍රියාවලිය තුලින් අවාසිසහගතත්වය හමුවේ අනතුරට බදුන් විය හැකි මිනිසුන්: ඔවුන් “ආදිවාසී මිනිසුන්”, “ආදිවාසී ජනවාර්ගික සුලුතරය”, “ගෝත්‍රික සමූහ”, “ලැයිස්තුගත ගෝත්‍ර” ලෙස හදුනාගත හැක. එක් තනි නිර්වචනයක් මෙම කණ්ඩායම් සම්බන්ධයෙන් උකහාගත නොහැක. මෙම කණ්ඩායම් සම්බන්ධ ස්ථාවරය නම්, “මෙම කණ්ඩායම් පහත ගතිලක්ෂණ ආශ්‍රයෙන් භූගෝලීයව හදුනාගැනීමයි:
- පෞරානික භූමියට හා ස්වාභාවික සම්පත් වලට ඇති සමීප සබඳතාවය
- වෙනස්වූ සංස්කෘතික කණ්ඩායමක් ලෙස ස්ව-අනන්‍යතාවක් හා වෙනත් අය විසින් අනන්‍යතාවයක් ලබාදීම.
- ජාතික භාෂාවෙන් වෙනස් ආදිවාසී බසක් කතා කිරීම
- චාරිත්‍රමය සමාජ හා දේශපාලන සංස්ථා පැවතීම
- ප්‍රාථමික යැපුම් මට්ටමමට දිශානත වූ නිශ්පාදනයක්”
ලෝක කම්කරු සංවිධානයේ නිර්වචනය / හදුනාගැනීම්
ලෝක කම්කරු සංවිධානයේ 169 වන සම්මුතිය (ILO Convention: 169) ඔස්සේ ආදිවාසී ජනයා හා ගෝත්‍රික ජනයා (indigenous and tribal peoples ) හදුනාගැනීම සිදුකර ඇත. එහිදී එම සම්මුතිය සඳහන්කරන්නේ තමන් ආදිවාසීන් හා ගෝත්‍රික මිනිසුන් කවරෙක්ද යන්න නිර්වචනයකට ගමන් නොකරන බවයි. මෙම ආයතනික හදුනාගැනීම යොමුවන්නේ භාවිතාත්මක ක්‍රියාකාරිත්වයක් දෙසටයි.
මේ අනුව ලෝක කම්කරු සංවිධානය ගෝත්‍රික මිනිසුන්ගේ මූලිකාංග ලෙස;
-
-
- සම්ප්‍රදායික ජීවන විලාසය
- ජාතික තලයේ සංවිධානිත ජනයාගෙන් සංස්කෘතියෙන් හා ජීවන දිශානතියෙන් වෙනස්වීම
- ඔවුන්ටම අනන්‍ය සමාජ සංවිධානයක්, චාරිත්‍ර හා නීතීන් පැවතීම
-
-
යන කාරණා දක්වන අතර, ආදිවාසී ජනයාගේ මූලිකාංග ලෙස:
-
-
- සම්ප්‍රදායික ජීවන විලාසය
- ජාතික තලයේ සංවිධානිත ජනයාගෙන් සංස්කෘතියෙන් හා ජීවන දිශානතියෙන් වෙනස්වීම
- ඔවුන්ගේම වන සමාජ සංවිධානයක් හා දේශපාලන සංස්ථාවන් පැවතීම
- අදාල ප්‍රදේශයේ දිවිගෙවීම පිළිබඳව ඓතිහාසික අඛන්ඩතාවයක් පවත්වා ගැනීම, හෝ ආක්‍රමණිකයන් පැමිණීමට පෙර ප්‍රදේශයේ ජීවත්වීම.
-
-
ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවේ නිර්වචනය
ආසියානු සංවර්ධන බැංකුවේ ආදිවාසීන් පිළිබඳ නිර්වචනයේ පූර්විකාවේ සඳහන් කරන්නේ ආදිවාසීන් පිළිබඳ විශ්වීය නිර්වචනයක් නොමැති බවත් බැංකු මෙහෙයුම් සඳහා තම සංවිධානයේ වැඩකටයුතු යොමුවුණු කලාපයේ ගතිලක්ෂණ ද සලකා, “ක්‍රියාකාරී නිර්වචනයක්” ඔවුන් විසින් ගොඩනගා ඇත.
ආදිවාසී මිනිසුන් නිර්වචනයේ ආරම්භක ලක්ෂය වන්නේ ඔවුන් පෙන්නුම් කරන මූලික ගති ලක්ෂණ සලකා බැලීමයි. වැදගත්ම ගතිලක්ෂණ වනු ඇත්තේ (i) නූතන රාජ්‍යයන් හෝ ප්‍රදේශයන් බිහිවීමට බොහෝ ප්‍රථම සහ නූතන සීමාවන් නිර්වචනයට පෙර නූතනයේ එම ප්‍රදේශයේ වෙසෙන කණ්ඩායම් යම් අවරෝහනයකින් පැවතෙන්නන් වීම(ii) සමාජ හා සංස්කෘතික අනන්‍යතාවන් නඩත්තු කිරීම, සහ මුඛ්‍යධාරාවේ හෝ අධිපති සමාජ, ආර්ථික, සංස්කෘතික, සහ දේශපාලන සංස්ථාවන්ගෙන් වෙන්වීම.
මෙයට අමතරව, අතිරේක ගතිලක්ෂණ ද ආදිවාසීන් විස්තර කිරීමට භාවිතා වේ (i) ආදිවාසී සංස්කෘතික කණ්ඩායමක් ලෙස ස්වයං-හදුනාගැනීම හා අනෙක් අය විසින් හදුනා ගැනීම සහ සංස්කෘතික අනන්‍යතාව රැකගැනීමේ අපේක්ෂාව දිස්වීම (ii) අධිපති සමාජයෙන් වෙනස්වූ වාග් අනන්‍යතාව (iii) සමාජ, සංස්කෘතික හා දේශපාලන සම්ප්‍රදාය සහ සංස්ථාවන් අධිපති සංස්කෘතියෙන් වෙනස්වීම (iv) ආර්ථික ක්‍රමය මුක්‍යධාරාවට වඩා නිශ්පාදනයේ සම්ප්‍රදායික ක්‍රමයට ආසන්න (v) සම්ප්‍රදායික ජන්මභූමියට හා මුතුන්මිත්තන්ගේ භූමියට හා ඒවායේ ස්වාභාවික සම්පත් වලට විශිෂ්ඨ ලෙස බැදී සිටීම.
තෝරාගත් ආදිවාසී කණ්ඩායම් කිහිපයක්
ව්‍යාප්තිය
5000 කට අධික වෙනස් ජනවාර්ගික අනන්‍යතා සහිත, රටවල් හැත්තෑවකට වැඩි ප්‍රමාණයක දිවි ගෙවන මිලියන 350 කට අධික මානව ජීවීන් ප්‍රමාණයක් ආදිවාසීන්ට අයත් වෙයි. එසේ නමුත් විශ්වීය එකගතාවයක් සහිත නිර්වචනයක් ආදිවාසී ජනයා සම්බන්ධයෙන් දැකගත නොහැක. එසේ නමුත් ලෝක කම්කරු සංවිධානය සඳහන් කරන්නේ විශ්වීය මට්ටමේ නිර්වචනයක් අත්‍යාවශ්‍ය නොවන්නාසේම එවැන්නක් එතරම් ප්‍රිය උපදවන සුඵ නොවනු ඇති බවයි. මෙයට හේතුව කලාපීය හා ස්ථානීය මට්ටමේ වෙනස්කම් මෙම මානව ජීවීන් දරන බැවිණි. එහෙත් මෙම ආයතන තම නිර්වචන ගොඩ නගන්නේ ස්වකීය විෂයය ක්ෂේත්‍රයද සැලකිල්ලට ගෙන වන අතර, ඒ තුල මෙම නිර්වචන වල බොහෝ සීමාසහිතකම් හැදින ගත හැකි වනු ඇත.
ජීවන විලාසය
මානව පරිනාමයේ සංස්කෘතික පරිනාමය පිළිබඳ සිදුකරනු ලබන හදුනාගැනීම් සඳහා පුරා විද්‍යාත්මක සාධක සේම වැදගත් වී ඇත්තේ ආදිවාසී ජනයා අධ්‍යයනයයි. ආදිවාසීහු මානව පරිනාමය තුල පසුකල ජීවන විලාසයන් සියල්ල අදද විවිධ මට්ටටමින් බාවිතා කරති. මේ අනුව ආදිවාසීන් සම්බන්ධ වෙනස් ජීවන විලාසයන් ත්‍රිත්වයක් දැකගත හැක.
දඩයම හා ඵලවැල රැස්කරන්නන්
මානවයාගේ පලමු ජීවන විලාසයයි. වන සතුන්, මසුන් හා කරුල්ලන් දඩයම් කරන අතර පළතුරු, අල වර්ග ආදිය වනයෙන් එකතුකර ගනී.
එඩේරුන්
සංචාරක හෝ අර්ධ සංචාරක දිවි පෙවතක් ගත කරන අතර බොහෝ අප්‍රිකානු ආදිවාසීන් මේ ගණයට අයත්වේ. මී හරකුන්ගේ සිට පිනි මුවන් දක්වා මේ යටතේ රැක බලා ගැනීම සිදුවේ. මලයාසියානු Penan, කෙන්යාවේ Ogiek හා බොහෝ ඇමසන්වාසීන් මේ ගණයට අයත් වේ.
සංචාරක ගොවිතැන
පොහොර භාවිතයෙන් තොරව කෙරෙන මෙම ගොවිතැන එක් තැනක දිගු කලයක් සිදුකල නොහැකි නිසා මෙවැනි ජන කොටස් සංචාරක ගතිලක්ෂණ දක්වයි. බොහෝ විට හේන් වගාව සමඟ සත්තව පාලනයද මිශ්‍රව සිදු කරනු දැකිය හැක.
ගොවීන්
පවුලේ අවශ්‍යතාවයට අනුව ගොවිතැනේ යෙදෙන්නන් වන අතර පොහොර භාවිතයද සිදුකරයි. සමහර විටෙක අතිරික්තයක් නිපදවන අතර ඒවා පවුලේ අනෙක් අවශ්‍යතා වලට හුවමාරු කෙරේ.
ජීව විද්‍යාත්මක හා සංස්කෘතික විවිධත්වය හා සම්ප්‍රදායික දැණුම
බොහෝ ආදිවාසීන් භූමිය සලකන්නේ ජීවිතය හැටියටය. ඔවුන් ස්වාභාවිකත්වය සමඟ තදින් බද්ධවී දිවි ගෙවති. එය ඔවුන්ගේ දෛනික ආහාරය සඳහා පමණක් දායක වන්නක් නොව, ඔවුන්ගේ ජීවිතයේ සමස්තය සඳහා දායක වන්නක් වේ. ඔව්නගේ භූමිකාව හා පාරිසරික දැණුම පෘතෘවි පරිසරයේ ජෛව විවිධත්වය ආරක්ෂා කිරීමට ද දායක වේ. ලෝක වනජීවී අරමුදල (World Wildlife Fund – WWF)වෙනුවෙන් Gonzalo Oviedo විසින් දක්වන්නේ 200 ක් වන ලෝක පාරිසරික කලාප (ජෛව විවිධත්වය අධිකම ප්‍රදේශ ලෙස හදුනාගත් කලාප) තුල එක් හෝ වැඩි ආදිවාසීන් පිරිසක් පදිංචි වී සිටිති. පරිසරය කලමනාකරණය කිරීමේ ඔවුන්ගේ දීර්ඝ ඉතිහාසය තුල, ඔවුන් පුලුල් පාරිසරික දැණුමක් සම්පාදනය කරගෙන ඇත. ඒ අතරට සම්ප්‍රදායික වෛද්‍ය ක්‍රම මෙන්ම සෞඛ්‍ය ක්‍රමද ඇතුලත් වේ.
සංවිධාන ව්‍යුහය හා නෛතික ක්‍රමය
ආදිවාසී ප්‍රජාවට ඔවුන්ටම අනන්‍ය වූ සංවිධාන ව්‍යුහයක්ද, සම්ප්‍රදායික නෛතික ක්‍රමයක්ද ඇත. එය නූතනයේ ප්‍රධාන ධාරාව වන බටහිර ධාරාවට ප්‍රතිමුඛ ධාරාවකි. තවමත් බොහෝ ආදිවාසීන් මෙම සම්ප්‍රදායන් තුල සිටින නමුත් ප්‍රමුඛ ධාරාවේ පීඩනය පෙරදිනට වඩා වැඩියෙන් ඔවුන් වෙත පැමිණෙයි. පිලිපීනයේ Mindanao මිනිසුන් මෙයට උදාහරණ වන අතර, ඔවුන් තුල තම සම්ප්‍රදායන් පිළිබඳ පිබිදීමක් ඇත.සමහර රටවල, උදාහරණ ලෙස ඉතියෝපියාවේ හා කොලොම්බියාවේ සම්ප්‍රදායික නීතියද, ජාතික නෛතික ක්‍රමය හා සමාන්තරව ගමන් කරයි.
සාමූහිකත්වය
බොහෝ ආදිවාසී සමාජ පදනම් වන්නේ සාමූහිකත්වය තුලය. නූතන අතිරිකිතය පිළිබඳ අදහස ඔවුන් වෙත දැඩිව අන්තර්ග්‍රහනය නොවීම මෙයට පදනම් වේ. බොහෝ විට භූමිය ප්‍රජාවේ පොදු දේපලක් ලෙස භාවිතා කෙරේ. වත්මන් ලෝකයේ පවතින පෞද්ගලික නව-ලිබරල් වෙළදපොළ න්‍යායන් සම්ප්‍රදායික ආහාර නිශ්පාදන මාර්ග සඳහා හිතකර නොවේ.
Dayak පර්යාලෝකනය
Dayak නූතන අගයන් හා ආදිවාසීන්ගේ අගය කිරීම් අතර වෙනස්කම් දක්වයි.
-
-
- තිරසාරත්වය (ජෛවවිවිධත්වය) එරෙහිව ඵලදායීතාව ( තනිවගාව)
- සාමූහිකත්වය (සහයෝගය) එරෙහිව පුද්ගලිකත්වය (තරගය)
- ස්වාභාවිකත්වය (කාබනික) එරෙහිව ඉංජිනේරුමය (අකාබනික)
- අධ්‍යාත්මිකතාව (අභිචාරමය) එරෙහිව තාර්කිකත්වය (විද්‍යාත්මක)
- ක්‍රියාවලිය (සඵලත්වය) එරෙහිව ප්‍රතිඵලය (කාර්යක්ෂමතාව)
- යැපුම් මට්ටම (ගෘහස්ථනය) එරෙහිව වානිජත්වය (වෙළද පොළ)
- සම්ප්‍රදායික නීතිය (දේශීයත්වය) එරෙහිව රාජ්‍ය නීතිය (ගෝලීය)
-
-
ආදිවාසී කණ්ඩායම් කිහිපයක් පිළිබඳ සංසන්දනාත්මක අධ්‍යයනයක්
මෙම මාතෘකාව යටතේ අප විසින් ලෝකයේ විවිධ කලාප තුල වෙසෙන ආදිවාසීන් පිළිබඳ ඉතා සංක්ෂිප්ත හැදින්වීමක් හා ඉන් එක් කණ්ඩායමක් පිළිබඳව සංක්ෂිප්ත විස්තරයක් දැක්වීමට අදහස් කරන අතර එය ආදිවාසීන් හා ඔවුන්ගේ ව්‍යාප්තියත්, ඔවුන්ගේ විවධත්වය පිළිබඳ සංසන්දනාත්මක දැණුමකටත් ගමන් කිරීම එම විස්තරකථනයේ අරමුණයි.
වැදි ජනයා - ආසියානු කලාපය
ලොව වැඩිම ආදිවාසී ජනගහනයක් සංකේන්ද්‍රත වන්නේ ආසියානු කලාපයේය. උදාහරණ ලෙස ඉංදියාව ගතහොත් එය ආදිවාසීන් පිළිබඳ විශාල විවධත්වයක් දක්වයි. අසියාවේ විවිධ ප්‍රදේශවල ඉතා විශාල ප්‍රමාණයක් ආවාසීන් හදුනාගත හැකි අතර, විකිපීඩියා විශ්ව කෝෂයේList of indigenous peoples (http://en.wikipedia.org/wiki/Indigenous_peoples_of_Asia#Asia) පිටුව අධ්‍යයනය කල විට ඒ බව වටහා ගත හැක.
අප මේ අතරින් ලංකාවේ වැදි ජනයා පිළිබඳ හදුනා ගැනීමක් කරමු. වැදි ජනයා යනු ලංකාවේ වෙසෙන ප්‍රධාන ආදිවාසී ජන කණ්ඩායමයි.වර්ථමානයේ සංඛ්‍යාත්මකව කුඩාතර වන ජනගහනයක් මගින් ඔවුන් නියෝජනය කරයි. ලංකාවේ වෙසෙන අන් ජනයා සමඟ ජානමය අඛන්ඩතාවක්ද වැදි ජනයා මගින් නියෝජනය වනු සමහර පර්යේෂකයන් පෙන්වා දී ඇත. එසේම බලංගොඩ මානවයා හා මෙම ජනයා අඛන්ඩතාවක් නියෝජනය කරන බවටද මත පලවේ. මහාවංශය වැද්දා විස්තර කරන්නේ වැදි රජු ලෙසිනි. මෙමගින් දක්වන්නේ වැද්දන්ට මෙරට සමාජය තුල ඉහල පිලිගැනීමක් පැවති බවය. එසේම මහා වංශය සිංහල ජනයාගේ උපත ලෙස දක්වන කුවේනි කතා පුවත තුල දැක්වෙන කුවේනිය වැදි ස්ත්‍රියක් බව සමහර නිරීක්ෂකයන්ගේ ආකල්පයයි.
රොබර්ට් නොක්ස් පවසන්නේ වැද්දන් මහනුවර යුගය තුල හොද පිළිගැනීමට ලක්වූ බවත් රජුගේ හමුදාව තුල වැදගත් තත්වයක් අතකර ගත් බවත්ය. එසේම සමාජීය ධූරාවලි මට්ටමේදී ඉහල කුලයක් සම මට්ටමින් වැද්ද්න් සලකනු ලැබිණි. සබරගමුව දිස්ත්‍රික්කය වැද්දන් දිවි ගෙවූ පළාතක් වූ බව නන්දදේව විජේසේකර පවසයි. සබරා යනු වැද්දට යෙදී ඇති පදයකි. නමුත් නූතනයේදී සබරගමුව තුල වැද්දන් ජීවත් නොවේ. එහෙත් බලංගොඩ මානවයා හමුවී ඇත්තේ ද සබරගමුව තුලිනි.
සිංහල බසට ආසන්න බසක් වහරන වැදි ජනයා දිවයිනේ දකුණු කොටසින් හමුවන විට නැගෙනහිර වෙරළ බඩ වැද්දන් දමිළ බස වහරති.ඔවුන් වැඩිපුරම වවුනියාව ත්‍රිකුණාමළය ආශ්‍රිතව ජීවත්වෙති. වැදි ජනයා බුදු දහම හා ප්‍රණ වාදී භක්තිය මිශ්‍ර ලෙස භාවිතා කරයි. නැගෙනහිර වෙරළබඩ වැද්දන් ප්‍රාණවාදී භක්තිය හා හින්දු සමය මිශ්‍ර ලෙස භාවිතා කරති. වැද්දන්ගේ ප්‍රභවය පිළිබඳ විශේෂිත පුරාවෘත්තයකට අනුව ඔවුන් හදුන්වන්නේ යක්ක ලෙසය මේ අනුව සිංහල බස කතා කරන වැද්දන් කන්දෙ යක්කු ලෙස හදුන්වයි. මෙම පුරාවෘත්තය ඔවුන් මුල් කාලීනව යක්ෂයන් ඇදහු බවට සාධකයකි. කතරගම දෙවියන් විවාහ කරගත් වල්ලි අම්මා වැදි කතක් බවටද ලාංකිකයන් තුල අදහසක් ඇත.
වැද්දන්ගේ විවාහය ඉතා සරල සම්බන්ධතාවයකි. වැද්දන්ගේ කාන්තාවන්ට පිරිමින්ට සමානව සැලකුම් දැක්වීමක් දැකිය හැකිය. සාමාන්‍ය තත්වයක් යටතේ සිය සැමියා මියගිය විට වැදි වැන්දඹුවකට ඔහුගේ (සැමියාගේ) සොහොයුරා විවාහ කර ගැනීමේ අවස්ථාව හිමිවේ. එසේම මරණය තුලදීද සිදුකරන වත් පිළිවෙත් ඉතා සරල හා චාම් වේ. වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක දැනුම ඔවුන් තුල අවම වන අතර ඒවා ඉතා ප්‍රාථමික ආකාරයක් ගනී. වැද්දන්ගේ ප්‍රධාන සංස්කෘතිකාංගයක් වන්නේ කිරි කොහොඔ පූජාකර්මයයි. වැද්දන්ගේ ගල් ගුහා තුල කල ඇදීම් බොහෝ විට වැදි කාන්තාවන් විසින් ඇදි ඒවා බවට පර්යේෂකයෝ මත පල කරන්නේ මෙම කාන්තාවන් තම ස්වාමිපුරුෂයින් දඩයමේ ගොස් එනතෙක් දිගු කාලයක් ගෙවා දමන්නියන් වන බැවිණි. මෙවැනි සිතුවම් හමන්ගල වැනි ප්‍රදේශවලින් හමුවී ඇත.
වැද්දන් නියම වශයෙන් දඩයමෙන් හා පලවැල රැස්කරමින් දිවිගෙවූ ප්‍රජාවකි. ඔවූහු දුන්න හා ඊතලය දඩයම සඳහා ප්‍රධාන වශයෙන් භාවිතා කරති. වත්මනේ බොහෝ වැද්දන් වගා කටයුතු ද සිදුකරති. එය හේන් වගාව මත ප්‍රධානව පදනම් වේ. ප්‍රධාන බෝගයක් වන්නේ කුරක්කන්ය. නැගෙනහිර වෙරළ බඩ වැද්දන් ධීවර කර්මාන්තයේද යෙදෙති. වැද්දන් සාරවත් මාංශමය ආහාරයන් සඳහා ප්‍රකටය. මුවමස් සහ වල් හා මස් මෙවායින් ප්‍රකට ඒවාය. එසේම ඉදිබුවන්, කැස්බෑවුන් (මුහුදු වැද්දන්), තලගොයා ද මේ අතරට වැටේ. වැදි ජනයා සතුන් මරන්නේ ආහාරය සඳහා පමණය. වෙනත් කටයුතු සඳහා සතුන් නොමරන අතර ගර්භණී සතුන් හා පැටවුන් මැරීම සිදු නොකරයි. දඩමස් පවුල තුල හා කණ්ඩායම තුල බෙදා ගැනීම සාමාන්‍ය සම්ප්‍රදායයි. මසුන් මැරීමේදී මසුන්ට විශ, පුස් වැල් හා දලුක්කිරි ඒ සදහා ඔවුන් යොදා ගනී. ගෝණ මස් හා මුව මස් වේලා කරවල ලෙස භාවිතයද වැද්දන්ගේ සම්ප්‍රදායකි. වැද්දන්ගේ තවත් වැදගත් ආහාරයක් මෙන්ම ආහාර කල් තබා ගන්නා ආකෘතියක් වන්නේ මී පැණිය. දුර්ලභ කාල වල දී භාවිතයට ආහාර රැස්කර තබා ගැනීමද මොවුන්ගේ සම්ප්‍රදායකි. අල වර්ග, පළතුරු, පැණි මේ ආකාරයට රැස්කර තබා ගනිති. පැරණි යුගවලදී වැද්දන් ගල්ගුහා වාසස්ථාන ලෙස යොදාගෙන ඇදි. වැදි බස සිංහල බසට සමීප ඥාතීත්වයක් දක්වයි. එය වනය සහ ඔවුන්ගේ ජීවන විලාසය සමඟ සබදතාවක් දක්වයි. මුහුදු වැද්දන් දෙමළ බස වහරයි.
බුෂ්මන් වරු - අප්‍රිකානු කලාපය
අප්‍රිකානු කලාපය තුල පුලුල් විවධත්වයක් සහිත ආදිවාසීන් රැසක් සංකේන්ද්‍රිතය. ත්වත් අතකින් කියනවා නම් ලොව ආදිවාසීන්ගේ සියලුම ආකාරයේ විවධත්වයන් අප්‍රිකාණු කලාපයේදී අත් විදිය හැක.
මේ අතරින් අප සලකා බැලීමට යන්නේ බුෂ්මන් වරුන් පිළිබඳවයි. බුෂ්මන් වරු (හෙවත් සන්) මානව විද්‍යාව මෙන්ම ජානවිද්‍යාව සඳහාද දැණුම් සම්භාරයක් සම්පාදනය කරති. ඔවුන් ආහාර එක්රැස්කරන ජීවන විලාසයක් අනුගමනය කරන ජනකොටසකි. දකුණු අප්‍රිකාණු කලාපයේ දඩයම හා ඵලවැල රැස්කරන ජනයා ලෙස මොවුන් හැදිනගත හැක.
බුෂ්මන් වරු කුඩා සංක්‍රමණික කණ්ඩායම් ලෙස දිවි ගෙවති. දරුවන් වෙත සමාජීය කෘත්‍යයක් යොමු නොකරන බුෂ්මන් වරු සල්ලාපයට,සංගීතයට හා නර්තනයට වැඩි ඉඩ කඩක් ලබා දී ඇත. කාන්තාවන් ඉහල මට්ටමේ සමාජ ත්තවයකට හිමිකම් කියන අතර තීරණ ගැනීමේ හා වංශයේ උරුමයන්ට හිමිකම් කියති. කාන්තාවන් ආහාර රැස් කිරීමට ප්‍රධාන වශයෙන් යොමු වන අතර දඩයමටද යම් මට්ටමකින් සහභාගි වෙයි. කාන්තාවන් පළතුරු, බෙරි, පැස්බර බිත්තර ආදී දෑ එක්රැස් කරයි. මෙම ජනයාගේ ඉතා වැදගත් සම්පතක් වන්නේ ජලයයි. ඔවුන්ගේ අඩු මේද සහිත ආහාර රටාව තුල කාන්තාවන් මල්වර වීම සඳහා වැඩි කාලයක් ගතවේ. සම්ප්‍රදායිකව සන් මිනිසුන් සමානාත්මතා සමාජයකි. එසේමුත් ඔවුන්ට ස්ථාරායිත ප්‍රධානියෙක් සිටියි. සන් ආර්ථිකය ප්‍රධානව භාන්ඩ හුවමාරු ක්‍රමයකි. වියලි කලාපීය ස්ථාවර ජල මූලාශ්‍ර වටා මිනිසුන් රාශිභූත වී සිටී. වියලි සමයේ දී ආහාර පිළිබඳ ගැටලුවලට මොවුන් මුහුණ දෙයි. බුෂ්මන් වරු තනකොල පෙත්තන්ද ඇතුලු 18-104 ක් අතර විශේෂයන් ආහාරයට ගනියි. බුෂ්මන්වරු සම්ප්‍රදායිකව දඩයම් කරන්නේ විස පෙවූ ඊතල හා හෙල්ල භාවිතයෙනි. 1990 ගනන්වලදී මෙම ජනයාගෙන් කොටසක් පශු පාලනය දෙසට යොමු විය. එය රාජ්‍ය මැදිහත්වීමක් තුල කෙරුණු නවීකරණ ව්‍යාපෘතියක් විය.
ලැප්ස් හෙවත් සාමි ජනයා - යුරෝපය
යුරෝපය තුල දිවි ගෙවන්නන් අතරින් ආදිවාසීන් ලෙස සැලකෙන්නේ ඉතා ස්වල්ප දෙනෙක් පමණි. මෙයට හේතුව ආදිවාසීන් සම්බන්ධ නිර්නායක වලදී කාරමික හා පශ්චාත් කාර්මික සමාජ ක්‍රම මතට හැඩ ගැසී ඇති ජනයා පිළිබඳව සලකා නොබලන බැවිනි. ඒ අනුව යුරෝපය තුල Basque (උතුරු ස්පාඥ්ඥය හා දකුණු දිග ප්‍රංශය), Finno-Ugric මිනිසුන්, Komi, Mordvins, Samoyedic මිනිසුන් (රැසියාව),සාමි වරුන් (උතුරුදිග යුරෝපය) යන කණ්ඩායම් දිවි ගෙවයි.
0 comments:
Post a Comment